Hardnekkige achterstand
Zuid-Limburg kampt al heel lang met een zeer hardnekkige gezondheidsachterstand. Inwoners van deze regio leven korter en minder jaren in goede gezondheid. Vaak ontstaat de achterstand al aan het begin van het leven. Bijvoorbeeld door vroeggeboorte, overgewicht, achterstand op school, armoede of stress bij ouders. De achterstand wordt van generatie op generatie doorgegeven.
De Trendbreuk-ambitie
De 16 Zuid-Limburgse gemeenten, de GGD, de Provincie Limburg en vele partners willen samen de trend doorbreken. In 2030 willen we de gezondheidsachterstand van Zuid-Limburg met een kwart hebben ingelopen ten opzichte van de rest van Nederland. Dat is onze gezamenlijke ambitie. De Trendbreuk-ambitie.
De relatie Trendbreuk-GALA-IZA (TGI)
Het Gezond en Actief leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorg Akkoord ( IZA) sluiten nauw aan bij de Trendbreuk-ambitie. De ambitie van GALA is een gezonde generatie in 2040, terwijl de ambitie van IZA is: toegankelijke, kwalitatief goede en betaalbare zorg, waarbij de beweging wordt gemaakt van ziekte en zorg naar preventie en gezondheid.
De investeringen in Trendbreuk in de afgelopen jaren geven Zuid-Limburg een belangrijke basis om de uitdagingen van GALA aan te gaan en de succesvolle aansluiting bij het IZA vorm te geven. Gebleken is dat de Trendbreuk-aanpak landelijk inmiddels een voorbeeldfunctie vervult.
Binnen GALA en IZA wordt van het gemeentelijk domein en het zorgdomein verwacht dat er gezamenlijk aan een regionale preventie-infrastructuur wordt gebouwd. Dat is nodig om tot de zogenoemde ‘beweging naar de voorkant’ te komen. En dat draagt weer bij aan het toegankelijk en beheersbaar houden van de zorg. De verbindende schakel tussen beide domeinen is de GGD Zuid-Limburg. De Trendbreuk-aanpak vormt de basis.
Onze aanpak
Bewezen interventies
De trend écht breken betekent inzetten op preventie. Preventie voorkomt persoonlijk leed, dure zorg en zware ondersteuning. Inmiddels hebben we allerlei preventieve interventies opgestart. En dat blijven we doen. We kiezen interventies die al bewezen hebben effectief te zijn. Als dat nog niet het geval is, laten we de effectiviteit onderzoeken. Hiervoor werken we samen met de Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Limburg en de Kenniswerkplaats Jeugd.
Overal hetzelfde aanbod
Interventies die goed werken, maken we beschikbaar voor iedereen in Zuid-Limburg. Want het mag niet uitmaken waar je wieg staat, waar je naar school gaat, woont of werkt. Alle kinderen, jongeren en hun ouders moeten gebruik kunnen maken van hetzelfde aanbod voor zorg en welzijn. Dat aanbod bestaat uit goede preconceptiezorg en geboortezorg, gevolgd door Jeugdgezondheidszorg, kinderopvang en onderwijs. Wie dat nodig heeft kan extra ondersteuning krijgen.
Doorgaande lijn
De doorgaande lijn of cyclus van -9maanden tot 27 jaar is en blijft het belangrijkste basisprincipe voor Trendbreuk. Ieder kind (en diens ouders) zou gedurende deze levensloop eenzelfde aanbod moeten vinden, ongeacht woonplaats of plek waar onderwijs gevolgd wordt.
Zuid-Limburg zet nieuwe trend
Eerder is ook al hard gewerkt aan het verbeteren van de gezondheid van Zuid-Limburg. Maar de grote achterstand vraagt om nog meer daadkracht en eenheid in de aanpak. Daarom werken we met gezamenlijke uitgangspunten. De kracht van Trendbreuk zit in de gezamenlijke, langjarige aanpak en het verspreiden van bewezen effectieve interventies over heel Zuid-Limburg. De Trendbreuk-aanpak wordt landelijk als voorbeeld gezien.
Uitgangspunten
Programmaonderdelen
Trendbreuk kent de volgende programmaonderdelen: verbinden, verbreden, verduurzamen, monitoren & evalueren, communicatie, financiën en landelijke ontwikkelingen. Lees er meer over in het Werkplan Trendbreuk Zuid-Limburg 2024-2026.
Zó gaan we aan de slag
Het regionale gezondheidsbeleid 2020-2023, Zuid springt eruit, beschrijft hoe we regionaal aan de slag gaan. Onze uitgangspunten hierbij zijn:
Samen
Alleen samen kunnen we de trend breken.
Iedereen is nodig
Van gemeenten tot onderwijs en van gezondheidszorg tot bedrijfsleven.
Langjarig
Een langjarige, regionale aanpak is vereist.
Jeugd
We richten ons met name op de jeugd. Daar is de meeste gezondheidswinst te behalen.
Bewezen
We zetten interventies in waarvan bewezen is dat ze effectief zijn.
Gezondheid is overal
We betrekken partijen op het gebied van armoedebestrijding, ruimtelijke ordening, sport, jeugd, arbeidsmarkt, economie en welzijn.
Massa maken
Als een interventie ergens goed loopt, wordt deze steeds vaker uitgerold over de regio.
Hetzelfde aanbod
Iedereen in de regio kan gebruikmaken van hetzelfde ondersteuningsaanbod. Het maakt niet uit in welke gemeente je woont.
Organisatie
Programmamanagement Trendbreuk
In opdracht van de 16 Zuid-Limburgse gemeenten coördineert en ondersteunt GGD ZL de Trendbreuk-ambitie. Met de partners bouwt de GGD aan (preventieve) interventies die tot gezondheidswinst leiden en zo het verschil maken voor Zuid-Limburg. Andere taken zijn: het verduurzamen en uitbreiden van de netwerkorganisatie, mee zoeken naar financieringsmogelijkheden, ondersteunen in het bepalen van de gezamenlijke koers, verbindingen leggen en het tonen van de voortgang.
- Marjon Hulst, Programmamanager Trendbreuk
marjon.hulst@ggdzl.nl
Stuurgroep Trendbreuk
Het Algemeen Bestuur van de GGD Zuid Limburg heeft een Stuurgroep Trendbreuk ingesteld voor de bestuurlijke aansturing van de Trendbreuk-ambitie. Hierin zitten vertegenwoordigers van de gemeenten, de Provincie Limburg, MUMC+, GGD Zuid Limburg, Welzijnswerk, Onderwijs, kinderopvang en zorgverzekeraar CZ.
- Leon Geilen, gemeente Sittard-Geleen (voorzitter)
- Martin de Beer, gemeente Heerlen (lid)
- Marc van Caldenberg, Provincie Limburg (lid)
- Raymond Clement, MIK/PIW (lid)
- Wiro Gruisen, zorgverzekeraar CZ (lid)
- Erika Jaegers, gemeente Vaals (lid)
- Frank Klaassen, GGD Zuid Limburg (lid)
- Helen Mertens, MUMC+ (lid)
- Jeanette Oostijen, Vista (lid)
- Alex Schiffelers, gemeente Landgraaf (lid)
Ambtelijke werkgroep Trendbreuk
Er is een ambtelijke werkgroep Trendbreuk. De leden delen informatie met elkaar, bewaken ontwikkelingen, stemmen onderling af en bereiden adviezen aan de Stuurgroep Trendbreuk voor.
Communicatie
Een groot aantal partners is betrokken bij de Trendbreuk-ambitie. Sinds de start is het aantal alleen maar toegenomen en dat geldt ook voor het aantal Trendbreuk-projecten. De pagina ‘partners’ geeft daar een goed overzicht van. De partners en andere belangstellenden houden we op de hoogte via een nieuwsbrief, een wekelijkse update en social media. Daar gaan we de komende jaren mee door. De ambitie is om hierbij meer (bewegend) beeld in te zetten.
In aanvulling op de structurele communicatiekanalen willen we Trendbreuk vaker via de media onder de aandacht brengen. Naast communicatie gericht op een brede groep (potentieel) geïnteresseerden, communiceren we doelgroepgericht over Trendbreuk. Daarbij stemmen we boodschap en middelen af op specifieke doelgroepen, zoals bestuurders, uitvoerende professionals of maatschappelijke organisaties. De middelen lopen uiteen van factsheet tot werkbezoek en van brochure tot webinar. De komende drie jaar willen we de Trendbreuk-aanpak en de meerwaarde van de diverse projecten en interventies nog meer voor het voetlicht brengen.